తమ స్వరం వినిపించడానికి పాలకులకు అనేక మార్గాలు, స్థలాలు ఉం టాయి. ప్రత్యేక శాఖలు, అనేకమంది వ్యక్తులు ఉంటారు. సచివాలయాలు, ప్రగతి భవన్‌లే గాక ప్రత్యేకంగా సమాచార శాఖ ఉంటుంది. మం త్రుల పేషీలు ఈ పట్టికలో చేరాయి. ఆయా శాఖలకు ప్రత్యేక పత్రికలు కూడా కొన్ని ఉన్నాయి. అంతెందుకు.. కొన్నిసార్లు ప్రధాన స్రవంతి పత్రికలు కూడా ప్రభుత్వ పత్రికల వలెనే పనిచేస్తుంటాయి.

కొందరు తమ జీవితాలను పాడుచేసుకుని అస్తిత్వాన్ని నిలుపుకునే ‘అహం’ రూపెత్తుతారు. కుటుంబాన్ని విచ్ఛిన్నం చేసి తమ పంతం సాధిస్తారు. ఎదుటివాడిని నామరూపాలు లేకుండా చేసి, అంతా ‘తానే’ అనుకుంటాడు. కులంలో పెద్దననిపించుకోవడానికి కులాన్ని వాడుకుంటాడు. ‘మతం’లో ఉండి తనకోసం మతాన్ని భ్రష్టుపట్టిస్తాడు. ఊరిమీద పెత్తనానికై ప్రజల మధ్య చిచ్చుపెడతాడు. అత్యధిక శాతం ఈ జబ్బుతో బాధపడుతుంటారు.

నిన్న చెన్నైలోని మదరాసు విశ్వవిద్యాలయం కేంద్ర స్థానంలో నిలబడి ఉస్మానియా విశ్వవిద్యాలయం (ఓయు) శతాబ్ది ఉత్సవాల గురించి ఆలోచిస్తున్నా.. మదరాసు విశ్వవిద్యాలయం ప్రారంభమైన ఓ అరవై ఏళ్ళ తరువాత ఓయు ప్రారంభమైంది. దక్షిణ భారతంలో ఆంగ్ల మాధ్యమంలో విద్యాబోధన ప్రారంభమైంది. దక్కన్ పీఠభూమిలో హైదరాబాదు సంస్థానాధీశుల చొరవతో ఏర్పడిన ఓయులో మాత్రం ఉరుదూ భాష మాధ్యమంగా మొదలైంది.

ఒక దేశానికి, జాతికి, పోరాటాలకి, విప్లవాలకి కొన్ని జ్ఞాపకాలు ఉంటాయి. వీటిలో వీరోచిత ఉదంతాలే ఎక్కువ పాళ్లు. వీరుల త్యాగపోరాటాలు జనుల హృదయాలలో చెక్కుచెదరని జ్ఞాపకాలు. వీర మరణాలు అనేకం. కానీ జ్ఞాపకాలు కొనే్న. వాటికి దృశ్యరూపాలు ఉండవు. గతంలో అసలే లేవు. ఉన్నా వర్తమానంలో అవి అవిస్మృతమే. స్మృతి ఫలకాలై కంటికి కనబడేవి తక్కువే. అమరవీరుల చరిత్రలకు మాత్రం కొదువలేదు, అమరుల స్థూపాలు చాలా తక్కువ.