ఇంతకీ, ఆధునికత కాల సూచికా? గుణ సూచికా? కాలసూచికే అయితే, దాని ప్రమాణాలేమిటి? ఒకవేళ, ఆధునికత గుణసూచికే అయిన పక్షంలో, ఆ గుణ గణాల రూపరేఖల్ని నిర్ణయించేదీ, నిర్ధారించేదీ ఎవరు? మనమేనా?? (అవునూ - ఎవరీ ‘మనం’? మీరా? నేనా? మనమిద్దరమూనా?) ఆధునికత అనే భూతాన్ని బంధించి వుంచిన కాలనాళిక మూత తెరిస్తే, ఇలాంటి ‘ఇబ్బందికరమయిన’ ప్రశ్నలు బయటపడటం సహజం.

‘ఈ నాతి కౌనుతో ఎనకాక కాబోలు సింగముల్ గుహలలో చిక్కుటెల్ల/ ఈ బాల నడలతో ఎనకాక కాబోలు ఏనుంగు లడవిలో ఈగుటెల్ల/ ఈ చెల్వ చూడ్కిడో ఎనకాక కాబోలు సారంగముల్ పొదల దూరుటెల్ల/ ఈ కన్య ఘనవేణి ఎనకాక కాబోలు నహులు పుట్టలు సొచ్చి అడగుటెల్ల/ ఈ నెలత చేరి కాబోలు ఇంచువింటిచెం చతనుడయ్యు జగము జయించుటెల్ల/ ఈ లలన సృష్టి సేసి కాబోలు పంకజాసనుడు విశ్వమున స్రష్ట అగుట ఎల్ల’ - మయుడి వెనక నడుస్తూ వస్తూన్న అతగాడి కూతురు ‘మందోదరి’

‘రాజు కళంకమూర్తి, రతిరాజు శరీరవిహీను డంబికా/ రాజు దిగంబరుండు, మృగరాజు గుహాంతర సీమవర్తి, వి/ భ్రాజిత పూసపా డ్విజయరామ నృపాలుడె రాజుకాక, రుూ/ రాజులు రాజులే, పెను తరాజులు కాక? ధరాతలంబునన్!’.. - ఈ చాటు - చమత్కార పద్యం సుప్రసిద్ధం. రాజు అంటే చంద్రుడనే అర్థం ప్రచురమే కదా! ‘ఆ ‘రాజు’కి మచ్చ వుంది. రతిరాజయిన మన్మథుడికి శరీరం లేదు. అంబికా రాజయిన శివుడికి ఒంటి మీద గుడ్డ కూడా లేదు.

‘రాయలకు రాజనీతులు నాయడు అప్పాజి చెప్పినవి అన్నియు తా/ పాయక మనసున ఉనిచిన రాయసములు వ్రాయ చదువ రసికత కలుగున్’ - కాశీ వివ్వనాథ నాయనయ్యవారి స్థానాపతి రాసిన ‘రాయవాచకం’ అవతారికలోనిది ఈ పద్యం.