ఆధునిక అవసరాలకి తెలుగులో మాటలు లేవని వాపోయేవారంతా ఇంగ్లీషులోకి కుక్కగొడుగుల్లా పుట్టుకొస్తూన్న మాటలు ఎక్కడ నుండి పుట్టుకొస్తున్నాయో ఒకసారి ఆలోచించాలి.
మనం ఈనాడు ‘బ్రిటిష్ దీవులు’ అని పిలిచే భూభాగంలో పూర్వం ఐదు రాజ్యాలు ఉండేవి. వాటిలో ప్రజలని ఇంగ్లీష్ వారు, బ్రిటన్ వారు, స్కాట్ వారు, పిక్ట్ వారు, లాటిన్ వారు అని పిలిచేవారు. వీరు వేర్వేరు భాషలు మాట్లాడేవారు. వీరందరిలోను ముందు ఈ దీవులలో నివసించటానికి వచ్చిన వాళ్లు బ్రిటన్లు; అందుకనే ఈ దేశానికి బ్రిటన్ అనే పేరు సిద్ధించింది. తరువాత సా.శ.43లో రోము నుండి చక్రవర్తి క్లాడియస్ పంపిన వలస ప్రజలు వచ్చి బ్రిటన్‌లో స్థిరపడటం మొదలుపెట్టేరు. చూరు కింద తలదాచుకుందుకని వచ్చి ఇంటినే ఆక్రమించిన తీరులో రోమనులు బ్రిటన్‌ని ఆక్రమించి ఐదు శతాబ్దాలు పాలించారు. అప్పుడు గాత్ అనే మరొక తెగ వారు రోమనులని ఓడించి దేశం నుండి తరిమేశారు. అప్పుడు ఈ గాత్ తెగని పడగొట్టటానికి పిక్‌లు, స్కాట్‌లు ప్రయత్నించారు. వీళ్లని ఎదుర్కొనే శక్తి లేక బ్రిటన్ మళ్లా రోమన్ ప్రభువులని ఆశ్రయించక తప్పలేదు. కాని ఆ సమయంలో రోమ్‌లో వారి ఇబ్బందులు వారికి ఉండటంతో వారు సహాయం చెయ్యలేక పెదవి విరిచేరు. గత్యంతరం లేక బ్రిటన్‌లు ఐరోపాలో, నేటి జర్మనీ ప్రాంతాలలో ఉండే సేక్సన్‌లలు అనే మరొక తెగని పిలుచుకొచ్చేరు. వారు బ్రిటన్ తీరానికి మూడు పడవలలో సా.శ.449లో వచ్చినట్లు చారిత్రకమైన దాఖలాలు ఉన్నాయి. అప్పుడు వారు మాట్లాడిన భాషనే ఇప్పుడు మనం ‘పాత ఇంగ్లీషు’ అంటున్నాం. దీనే్న ఏంగ్లో-సేక్సన్ అని కూడా అంటాం.
ఒక భాషలోని మాటలే ఆ భాష యొక్క పడికట్టు రాళ్లు. పదసంపదే భాషకి రూపురేఖలని ఇస్తుంది. ఒక వ్యక్తిత్వాన్ని ఇస్తుంది. ఏదైనా కొత్త భాషని నేర్చుకునేటప్పుడు ఉచ్చారణని, వ్యాకరణాన్ని ఔపోశన పట్టటం అంత కష్టం కాదు. కానీ ఆ భాషలోని పదసంపద మీద ఆధిపత్యం సంపాదించటానికి చాలా కాలం పడుతుంది. ఒక భాషని అనర్గళంగా మాట్లాడాలంటే ఆ భాషలోని పదాలు త్వరత్వరగా స్ఫురణకి రావాలి. ఇంగ్లీషు విషయంలో ఇది కష్టం. ఎందుకంటే ఇంగ్లీషు చీపురుకట్ట లాంటి భాష. వాకిట్లో చీపురు పెట్టి తుడిస్తే చేరే ద్రవ్యరాశిలో ఆకులు, అలములు, చితుకులు, చేమంతులు, రెట్టలు, పెంటికలు.. ఇలా సమస్తం ఉంటాయి. అలాగే ఇంగ్లీషు ఎవరి వాకిట్లోకి వెళ్లినా అక్కడి సామాగ్రిని అంతా సేకరించి మమేకం చేసుకుంది. అందుకనే ఇంగ్లీషు మాటల్లో కాని, వర్ణక్రమంలో కాని ఒక నియమం, నిబంధన, వరస, వావి కనబడవు. అందుకనే నేటి ఇంగ్లీషు పదసంపదలో మూల భాష అయిన జర్మన్ వాసనలు తక్కువగానే కనిపిస్తాయి.
ఇంగ్లీషు భాషకి మరొక ప్రత్యేకత ఉంది. చెలగాటాలాడటానికి ఇంగ్లీషు సులభంగా లొంగుతుంది. ఇంగ్లీషు భాషతో కొత్తకొత్త ప్రయోగాలు చెయ్యటం తేలిక. చేసిన వాళ్లని ఇతరులు తిరస్కరించరు. తూష్ణ్భీవంతో చూడరు. సంప్రదాయ విరుద్ధంగా ఇంగ్లీషులో కొత్త మాటలు సృష్టించటం తేలిక. ‘మా భాషని కల్తీ చేసి అపవిత్రం చెయ్యకండి’ అని ఇంగ్లీషు మాట్లాడేవారెవరూ ఇంతవరకూ అనగా నేను వినలేదు. ఉన్న మాటలని సాగదీసి, వొంచి, మలచి, కొత్తకొత్త ప్రయోగాలు చెయ్యటంలో ఇంగ్లీషు రచయితలు అగ్రగణ్యులు. ధైర్యం చేసి, ఉన్న మాటలని మడిచిపెట్టి ప్రయోగించటంలో షేక్స్‌పియర్ దిట్టతనం ప్రదర్శించేడు.
ఇంగ్లీషు భాష తల్లి వేరు జర్మన్ భాషలో ఉండటం ఉంది కానీ, ఏంగ్లో-సేక్సన్‌లు బ్రిటన్‌లో వచ్చి స్థిరపడే నాటికే వారి భాష అయిన జర్మన్ మీద లాటిన్ ప్రభావం బాగా పడిపోయింది. అందుకనే ఇంగ్లీషు మీద లాటిన్ ప్రభావం మొదట్లో ఎక్కువగా ఉండేది. క్రైస్తవ మతగ్రంథాలు, పూజలు, పునస్కారాలు లాటిన్‌లో ఉండేవి కనుక వివాహాది శుభకార్యాలు జరిగేటప్పుడు, విద్యారంగంలోనూ లాటిన్ పదజాలం పాతుకుపోయింది.
తరువాత స్కేండినేవియా నుండి వైకింగులు దండయాత్ర చేసి ఒక శతాబ్దం పాటు - సా.శ.780 నుండి 880 వరకు - బ్రిటన్‌తో చిల్లరమల్లర యుద్ధాలు చేసేరు. ఈ సమయంలో ఆ ప్రాంతాల పదజాలం ఇంగ్లీషులో కలిసిపోయింది. మనలో మన మాట. పదవ శతాబ్దం వరకు ఈ భాషని ‘ఇంగ్లీషు’ అనే పేరుతో వ్యవహరించనే లేదు. (నన్నయ పదకొండవ శతాబ్దం వాడు.)
పెను తుపానులా వచ్చి ఇంగ్లీషుని కూకటి వేళ్లతో కుదిపేసిన భాష ఫ్రెంచి భాష. సా.శ.1066 తరువాత బ్రిటన్ మీద ఫ్రెంచి వారి రాజకీయ ఆధిపత్యం పెరిగింది. దానితోపాటు ఫ్రెంచి వారి ధర్మశాస్త్రం, స్థాపత్య శాస్త్రం, సంగీతం, లలిత కళలు, సాహిత్యం బ్రిటన్ మీద విపరీతమైన ప్రభావం చూపించటం మొదలుపెట్టేయి. జర్మన్ సంప్రదాయాలని ఆసరా చేసుకున్న ఆంగ్లో - సేక్సన్ ఆచార వ్యవహారాలు ఫ్రెంచి దృక్పథానికి కట్టుబడవలసిన పరిస్థితి ఏర్పడింది. ఈ పాత కొత్తల కలయికతో సమానార్థకాలయిన పాత మాటలు, కొత్త మాటలు పక్కపక్కన నిలబడి మనుగడ కొనసాగించేయి. కొన్ని పాత మాటలు కొత్త అర్థాన్ని సంతరించుకున్నాయి.
తరువాత బ్రిటన్ ప్రపంచవ్యాప్తంగా వలస రాజ్యాలు స్థాపించి ఏలుబడి చెయ్యటంతో పదహారవ శతాబ్దానికే ప్రపంచ భాషలలోని మాటలు ఇంగ్లీషులో జొరబడటం మొదలుపెట్టేయి. అప్పటికే ఐరోపాలో నవజాగృతి యుగం తలెత్తటం, విజ్ఞానశాస్త్రం వేగం పుంజుకోవటంతో గ్రీకు మాటలు తండోపతండాలుగా వచ్చి ఇంగ్లీషులో పడ్డాయి. ఇంగ్లీషు ఇలా కొత్త సొంపులతో వెలుగుతూ ఉంటే ఇంగ్లీషులో మాతృఛాయలు పూర్తిగా నశించిపోతున్నాయని కొందరు ఆరాటపడ్డారు. ఎవరెంతగా ఆరాటపడ్డా ఇంగ్లీషు మీద పరభాషా ప్రభావం పెరుగుతూనే వచ్చింది తప్ప తగ్గలేదు.
ఇప్పటి ఇంగ్లీషు భాషలోని మాటలకి మూలం 26 శాతం జర్మన్‌లోనూ, 29 శాతం ఫ్రెంచిలోనూ, 29 శాతం లాటిన్‌లోనూ, 6 శాతం గ్రీకులోనూ, 4 శాతం మిగిలిన ప్రపంచ భాషలలోను, 4 శాతం నామవాచకాలలోను కనిపిస్తాయి. అంటే 58 శాతం మాటలు ‘రొమాన్సు’ (అనగా, లాటిన్) భాషా కుటుంబానికి చెందినప్పటికీ, ఇంగ్లీషు వ్యాకరణం ‘జెర్మేనిక్’ శాఖకి చెందినది కనుక భాషా శాస్తవ్రేత్తలు ఇంగ్లీషుని ‘జెర్మేనిక్’ కుటుంబంలోనే చేర్చుతారు.
మరొక విషయం. ఇంగ్లీషులో ఒక భావం వ్యక్తపరచాలంటే సర్వసాధారణంగా రెండు సమానార్థకమైన మాటలు దొరుకుతాయి. ఒకటి ‘జెర్మేనిక్’ మూలం నుండి వచ్చినది. మరొకటి లాటిన్ మూలం నుండి వచ్చినది. ‘జెర్మేనిక్’ మూలం నుంచి వచ్చినవి జానపదుల నోట వినిపిస్తూ ఉంటాయి. లాటిన్ నుండి వచ్చినవి కాసింత గంభీరంగా ఉండి శిష్టుల నోట వినిపిస్తూ ఉంటాయి. అర్థాలు ఒక్కటే; ఒక మాట నేలబారుగా ఉంటే మరొకటి డాంబికంగా అనిపించవచ్చు. ఉదాహరణకి కొన్ని జంటలు: (buy, purchase), (belly, stomach), (folk, people), (want, desire), (need, requirement), (behead, decapitate).. ఇలాగే (తెలుగు, సంస్కృతం) జంటలు (తెలుగు, ఇంగ్లీషు జంటలు) మనకీ ఉన్నాయి.
తరువాత ఇంగ్లీషుని ఎక్కువగా ప్రభావితం చేసింది అమెరికాలో మాట్లాడే ఇంగ్లీషు. అమెరికాలో ఇంగ్లీషు వర్ణక్రమం మారిపోయింది. బ్రిటన్‌లో వాడే మాటలకి సమానార్థకాలైన కొత్త మాటలు ఎన్నో అమెరికాలు పుట్టుకొచ్చేయి. అమెరికాకి స్వరాజ్యం వచ్చిన కొత్తలో బ్రిటన్ మీద ఉండే తిరస్కార భావమే ఈ మార్పునకు ప్రేరణ కారణం.
ఇప్పుడు ప్రపంచీకరణ, కలనయంత్రాలు, అంతర్జాలం వచ్చేక పరభాషా పదాలు, పారిభాషిక పదాలు తొంబతొంబలుగా వచ్చి ఇంగ్లీషులో చేరుతున్నాయి. కేవలం పది శతాబ్దాల క్రితం పుట్టిన ఒక భాష ఇలా ఏకైక ప్రపంచ భాషగా చెలామణీ అవటం చూస్తూ ఉంటే నివ్వెరపాటు కలగక మానదు.