రైతులకు 2008 సంవత్సరంలో 70,000 కోట్ల రూపాయల మేరకు రుణాలను ప్రభుత్వాలు రద్దు చేశాయి. అయినప్పటికీ, కొత్త రుణాలను తీర్చలేక రైతుల ఆత్మహత్యలు ఇంకా కొనసాగుతూనే ఉన్నాయి. ఎన్నికలు వచ్చినప్పుడల్లా ‘రైతులకు రుణమాఫీ’ అంటూ అన్ని పార్టీల నేతలూ వాగ్దానం ఇస్తున్నారు. కొత్త రుణాలకు, రుణమాఫీలకు, రైతుల ఆత్మహత్యలకు అంతం కనిపించడం లేదు. ఎందుకిలా జరుగుతోందని నిపుణులు నిశితంగా ఆలోచించాలి.

ప్రకృతి వనరులు వసుధైక కుటుంబంలో ప్రతి జీవికి అన్వయించగల మహాద్భుత శక్తి. సహజ సంపదను ఏ కొందరో ఒడిసి పట్టుకుని తమ గుప్పెట్లో వుంచుకోగలమనేది వట్టి భ్రమ. శాస్త్ర, సాంకేతికత ఎంతగా అందుబాటులోకి వచ్చినా ప్రకృతిని శాసించి తమ వశం చేసుకోబోవడం ఏ దేశానికైనా దుస్సాధ్యమే అవుతుంది. కృత్రిమ వర్షాలను కురిపించడానికి, నదుల ప్రవాహ గతిని మార్చడానికి చైనా చేపట్టిన పథకాలు భారత్‌కు ఆందోళన కలిగించేవే.

ఉత్పత్తి రంగంలో వచ్చిన మార్పులు, ఆవిష్కరణలు సమాజంలోని ఇతర రంగాలనూ ప్రభావితం చేస్తాయి. పారిశ్రామిక విప్లవాలు ఈనాటి విద్యారంగానికి పునాది. పరిశ్రమల్లో ఒక మూసలో పోసిన యంత్రాలు తయారవుతాయి. వాటి నిర్మాణాలతో కొద్దిగా మార్పు వచ్చినా దాన్ని తిరస్కరిస్తారు. కొత్త నమూనాలో వస్తువులు తయారుచేస్తారు. విద్యా రంగంలోనూ విద్యార్థిని ఒక మూసలో పోసిన యంత్రంగా తయారుచేస్తారు.

గత 50 సంవత్సరాలలో మన వ్యవసాయ రంగం మంచి ప్రగతినే సాధించింది. ‘హరిత విప్లవం’ వల్ల తీవ్ర కరవు తొలగిపోయింది. ఆహార ధాన్యాల ఉత్పత్తి 1952-53లో 5.92 కోట్ల టన్నులు. 2014-15లో ఇది 25.27 కోట్ల టన్నులు. ఈ కాలంలో ఉత్పాదకత హెక్టారుకు 580 కేజీల నుండి 2070 కేజీలకు పెరిగింది. ఆహార సబ్సిడీ 2005-06లో రు.23,071 కోట్లు వుంటే 2015-16 నాటికి రూ. 1,05,509.41 కోట్లకు పెరిగింది.